Dalışta doğru ağırlığı bulabilmek rahat etmek için önemlidir ancak pratik gerektirir. Ağırlık miktarını doğru ayarlamak nötr yüzerliliği kolaylaştırır ve daha az hava tüketimi sağlar. Peki doğru ağırlığı nasıl bulacağız? Ne kadar ağırlık taşıyacağımıza karar vermeden önce hangi faktörlerin etkili olduğunu bilmekte yarar var.
Nötr Yüzerlik
Nötr yüzerliğe ulaşmak için su yer değiştirmesi ile oluşan itme kuvveti ile vücudun yarattığı ağırlık kuvvetinin eşit olması gerekmektedir. Arşimet prensibine göre suya atılan katı cisim taşırdığı sıvının ağırlığına eşit bir kuvvet ile yukarıya itilir.
Bu kuvveti daha iyi anlamak için bir küvet hayal edin. Küveti ağzına kadar su doldurup içine girerseniz ne olur? Su taşar değil mi? Çünkü siz suyun kendi ağırlığınız kadar olan kısmı ile yer değiştirmiş olursunuz. Su ise bu alanı geri kazanmak için size bir kaldırma kuvveti uygular.
Dalışlarımızda nötr yüzerlik elde edebilmek için bu kuvvete karşı ağırlıklar kullanmaktayız. Yine de mükemmel yüzerliğe sahip olsak bile solunum döngümüzün yarattığı iniş ve çıkışlardan kurtulamayız. Nefes aldığımızda genişleyen göğüs kafesimiz yüzünden daha fazla su ile yer değiştirir bu da hafifçe yükselmemize sebep olur, aynı şekilde nefes verdiğimizde de suyun dibine doğru hafifçe iniş yaparız.
Arşimet Prensibi
Arşimet Prensibi nötr duruma geçebilmek için sisteme ne kadar ağırlık ekleyeceğimizi kontrol eder. Vücudumuz, dalış kıyafetimiz, denge yeleğimiz su üzerinde kalır. Biz de bu sisteme ağırlık ekleyerek kaldırma kuvvetini dengeleriz.
Taşımamız gereken ağırlık miktarını etkileyen birçok kural vardır. Ancak genel kural vücut ağırlığının %10’u kadar ağırlık alınması gerektiği yönündedir. Tartılarak doğru ağırlık aralığını kolayca bulabilirsiniz. Örneğin; 80 kiloluk bir bireyin 8 kg ağırlık alması gerekir. Bu hesaplama iyi bir başlangıç noktasıdır ancak yüzerliliğe etki eden diğer faktörleri bilmekte de yarar var. Zamanla dalış sayınız arttıkça tecrübeniz ve malzeme tanımayla beraber ağırlığınızı azaltma ihtiyacı duyabilirsiniz. Ama acele etmeyin.
Dalışta kullanacağınız fazla ağırlığı telafi edebilmeniz BC ayarı ile küçük bir oynama ile halledebilmek mümkündür. Fakat yeterli tecrübeye sahip değilseniz eksik ağırlık özellikle çıkış sürecinde sizi zora sokabilir.
Yüzerlik Koruma
Yüzerlik sağlamak kadar korumakta önemlidir. Vücut ağırlığına göre karar verdiğiniz ağırlığı dalış kıyafetiniz etkileyebilir. Daha kalın giysi giymek demek daha fazla suyun yer değiştirmesi demektir. Yer değiştiren su miktarı arttıkça gereken ağırlıkta artar. Mesela; diğer etkenleri yoksayarsak, 5mm’lik ıslak bir dalış kıyafeti için vücut ağırlığının %10’u kadar bir ağırlık ile dalış yapıyorsanız; 7mm’lik veya çift parça bir kıyafet için ilave ağırlık gerekir. Sıcak zamanlarda shorty giydiğiniz zamanda daha az ağırlık alabilirsiniz.
Dalış kıyafetiniz gibi kullandığınız denge yelekleri de ağırlık miktarını etkilemektedir. Kendinize ait ekipmanları iyi tanımak bu açıdan önemlidir. Farklı büyüklükte ve tarzda dalış ekipmanlarının batması için farklı ağırlıklar gerekebilir. Alışık olmadığınız ekipmanla dalış yaparken rahat edememenizin sebeplerinden biri de budur.
Nötr Yüzerliliği Etkileyen Diğer Faktörler
Suyun yoğunluğu yüzerliği etkileyen faktörlerden biridir. Tuzlu su, saf sudan daha yoğundur. Yani tuzlu suya atılan bir cisim, aynı ağırlıkta saf suya atılan bir cisimden daha yüksek miktarda bir kuvvete maruz kalır. Suyun tuzluluğuna göre de fazla ağırlık almak gerekebilir.
Dalış tüpünün yapıldığı materyalde göz önünde bulundurulmalıdır. Alüminyum tüp tam doluyken neredeyse negatif yüzerliliğe sahiptir. Hava harcadıkça daha nötr duruma gelir. Tüp bitiminde ise pozitif yüzerlik durumunda olur. Bu sebeple alüminyum tüp ile dalış yaparken ekstra ağırlık almanız gerekebilir. Çelik tüpler ise kişiyi alüminyum tüpler gibi negatif yüzerlikle başlatır ancak hava tamamen harcansa bile pozitif yüzerliğe geçmez.
Dalışta çelik tüp kullanırken ideal ağırlık ayarınızı biliyorsanız alüminyum tüp kullanmanız gerektiğinde ilave 2 kg alabilirsiniz.
Yurtdışına dalışa gittiğinizde görürsünüz ki check dive adı altında suya hazırlık ve adaptasyon için bir dalış yapılır. Bu dalış sayesinde dalgıç ideal ayarlara kendini hazırlarlayarak sualtında daha rahat ve keyifli vakit geçirir.
Deneyim Sepiyeyi Geliştirir
Yüzerliliği etkileyen son faktör ise deneyimdir. Daha çok dalış yapıp, ekipmanlarınızı iyi tanımaya başladıkça yüzerliliği daha iyi ayarlarsınız, tecrübeniz arttıkça daha az ağırlığa ihtiyaç duyacağınızı göreceksiniz..
Dalınacak ekipmanlar kuşanıldıktan sonra, BC (denge yeleği) boş durumdayken, normal bir nefes alındığında su seviyesinin göz hizasında olması, nefes verirken de batmaya başlanması gerekir. Bu duruma ulaşılıncaya kadar ağırlık ekleyip ya da çıkarıp yüzerlik testi tekrarlanmalıdır. Bu duruma ulaşıldığında ise, o dalış noktası ve o ekipmanlar için ideal ağırlığınızı bulmuşsunuz demektir.
Her dalıştan sonra kullandığınız ağırlık miktarınızıda dalış günlüğünüze not etmeyi unutmayın. Ayrıca o dalış sırasında yüzerliğinizi etkileyen suyun tuz oranı, dalış tankı türü gibi faktörleri de not etmeyi unutmayın. Doğru ağırlığı bulmak bir süreçtir, bu süreci kısa tutmak ve doğru ayarı yapmak sizin özverinize ve sabrınıza bağlıdır ancak her türlü tecrübe bir sonraki dalışınızı mutlaka biraz daha güzelleştirecektir.
Eğer yüzerlilik konusunda rahat değilseniz eğitmeninizden yardım isteyin ve nerede hata yaptığınızı keşfedin. Gerekirse bu konuda ilave eğitim alın. Çünkü sualtında denge en önemli keyif noktasıdır.
